Vijfenzeventig jaar geleden kwam er een eind aan een oorlog. Zo zakelijk kan ik het opschrijven en overgaan tot de orde van de dag. Toch is het een niet te missen historisch feit, al was het alleen al vanwege de vele herdenkingen die in dit kroonjaar zijn georganiseerd. Als die oorlog ergens in een ander land had plaatsgevonden, is het maar de vraag of we ook nu nog aan het herdenken zouden zijn.
Door Joop van der Wal
Ellende slijt snel, vooral als het in Verwegistan gebeurt. Zelfs oorlogen die op onze beeldschermen een tijdlang een prominente plek kregen, verdwijnen uit het geheugen. Viert u nog de dag dat u hoorde dat de oorlog in Biafra voorbij was? De Tsjetsjeense oorlog misschien, of de Liberiaanse Burgeroorlogen, oorlogen in Irak, Israël, Sierra Leone, Kosovo, Cambodja, Congo, Somalië… De conflicten waarbij slachtoffers vallen en waarbij het er heftig aan toe gaat vormen een hele lange lijst.
Een mensenleven geleden kwam een eind aan een oorlog die in een zeer groot deel van de wereld woedde. Het aantal mensen dat omkwam als gevolg van strijd of overheersing is naar schatting 55 miljoen. In de statistieken wordt er dan bijgezet: ‘waarvan naar schatting de helft burgers’. Dat waren dus mensen die geen deel uitmaakten van het conflict. Onder die slachtoffers waren ook de mensen, let wel MENSEN, die in bepaalde hoofden helemaal niet als mensen beschouwd hoefden worden. Tweederangs burgers die je makkelijk kon wegzetten als zondebok voor het mislukken van je eigen levensgeluk.
Jaloezie en onverdraagzaamheid blijkt nog steeds makkelijk aan te wakkeren. Als je een leugen maar vaak genoeg herhaalt, herkent niemand hem meer als leugen: ‘Meer of minder…’
Wat mij nog het meeste zorgen baart is het feit dat we misschien wel wéten dat we beter op een andere manier te werk moeten gaan, maar ons handelen laat dat niet zien. We maakten en maken nog steeds dezelfde fouten. De schandelijke oorlogstaal van de ‘leider van de vrije wereld’, zit vol met halve waarheden en aannames. Zodra je niet die kleintjes blijft benoemen, geloof je uiteindelijk ook de grote leugen. Ik krijg de rillingen op mijn rug als ik een omroepster van de Noord-Koreaanse televisie met overslaande stem een raketproef van de Grote Leider hoor bejubelen.
Als ik mijzelf blijf opnaaien met de jaloezie dat iemand anders meer heeft dan ik, staar ik mij blind op de verschillen. We zijn allemaal mensen die in geleende tijd leven. Waarom dan elkaar het leven zuur maken? Waarom niet met zijn allen het beste ervan maken? In één van mijn gedichten staat de hartenkreet:
Omdat ik tot mijn laatste lach
aan elk dezelfde kansen geven wil.
Omdat ik tot mijn laatste snik
geloof in eerlijk delen.
Daarom zal ik ook na 75 jaar blijven herdenken en blijven hopen dat we kunnen voorkomen dat het ooit weer gebeurt. Dat vraagt waakzaamheid en verdraagzaamheid.
