“Hé Hassan, waarom hou je niet van Nederland?” Deze vraag kreeg ik van een mijn beste Nederlandse vrienden die ik al heel lang op Facebook ken. Waarom hou je niet van Nederland… Ik heb veel nagedacht over het antwoord, maar eigenlijk nog meer over de vraag.
Door Hasan Kaddour
Ik vroeg haar waarom ze me die vraag stelde. Ze zei: “ik zie dat je altijd in het Arabisch schrijft en niet in het Nederlands op je Facebook-pagina.”
Mijn antwoord
Beste vriend, de formulering van de vraag op zichzelf is erg hard.
Oh vriend, wat zou ik willen dat we onze gevoelens die in ons hart zitten, kunnen verspreiden zoals kleding aan een waslijn doet. Hoeveel woorden en uitdrukkingen zouden we dan kunnen delen. Dan was jouw vraag niet nodig geweest. En mijn antwoord niet.
Waarom Arabisch schrijven op sociale media?
Sociale media hebben een nieuw soort sociale relatie met zich meegebracht die zeer complex en zeer vertakt is, ons kennisnetwerk is niet langer beperkt tot buren, collega’s of stad- en dorpsgenoten, onze relaties zijn zelfs niet langer beperkt tot het hier en nu, de plek waar je bent. Ze hebben een continue en interactieve relatie met het verleden. Voor mij, mijn vriend, is het verleden Syrië, een land dat zelfs voor vreemden uit Syrië een tragische realiteit is geworden. Ik verliet Syrië en keek nog even om toen ik de Turkse grenspoort overstak. Een definitief afscheid, ik wist dat ik een land verliet waar ik van hou en dat ik nooit meer zou zien. Een land wiens verleden, heden en toekomst verpletterd zijn. Ik werkte er als journalist voor een krant tegen het regime van Assad, en zoals vele anderen moest ik wegrennen omdat ik besefte dat mijn aanwezigheid uiteindelijk maar één ding zou betekenen. Dat ik zou worden toegevoegd aan de vijfhonderdduizend doden: nog een dode erbij…
Die oorlogsstaat zal me nooit verlaten. Het is ook geen oorlog als en krachtige explosie die krachtig ontploft en daarna weer eindigt. Het is al negen jaar een continuüm van kettingreacties, een reeks teleurstellingen, nachtmerries en dromen, een onuitputtelijke rivier van verhalen. Uit die periode heb ik op social media een netwerk van vrienden, kennissen en collega’s. We dromen samen van een modern burger-democratisch Syrië. Uit dat netwerk verlieten velen Syrië en vestigden zich ergens op de wereld. Velen van mijn familie zijn daar nog en die volgen mij natuurlijk ook dagelijks op sociale media. Je realiseert je nu wellicht dat ik als lid van een familie, als onderdeel van en vriendengroep én als journalist een verantwoordelijkheid heb die ik niet kan negeren en ik voel me schuldig als ik dat niet heb gedaan.
Mijn vriend, om u een idee te geven van de verwevenheid van deze relaties, geef ik u wat voorbeelden:
– Als ik niets schrijf over de politieke situatie in Syrië, zullen sommigen in mijn netwerk mij vragen of ik mijn strijd tegen de dictatuur heb opgegeven.
– Als ik leuke en grappige dingen schrijft, zullen vrienden me lastig vallen met de ‘waarom’-vraag omdat zij nog steeds in de tragedie in Syrië leven.
– Wist je dat ik vaak geen foto’s van mezelf post in recreatiegebieden die geluk suggereren, omdat ik bang ben om de gevoelens van de mensen die in Syrië lijden te kwetsen?
– Ik plaats niet graag een foto van een fijne eettafel om de hongergevoelens daar niet te kwetsen.
– Wist je dat de mensen in mijn dorp ongelukkig met me zijn als ik in het Damascus-dialect schrijf, omdat ze van mening zijn dat ik de tradities van het dialect in mijn dorp heb geschonden. Ze noemen me dan ‘de zoon van de stad’.
Nederland
Ik vind dat je gelijk hebt als je vindt dat ik in de Nederlandse taal moet schrijven. Ik vind de standpunten van de rest ook juist. Ik probeer iedereen een plezier te doen, wetende dat iedereen tevreden stellen een onbereikbaar doel is.
Nederland is mijn tweede land, ik werd hier ontvangen toen mijn eerste land te gevaarlijk werd. Ik woon hier nu vijf jaar, ik woonde bij de Nederlanders en heb veel van hen geleerd. Ik voel over jullie en met jullie. Ik voelde grond onder mijn voeten en heb er een passie voor, een plek waarnaar ik verlang. Ik ken de bomen van mijn dorp Olst, boom voor boom. En heel veel bomen kennen mijn geheimen. En mijn liefde. Toen ik pas geleden hier een vaste verblijfplaats kreeg nam dat gevoel zelfs nog toe.
Beste vriend, jouw vraag over schrijven in de Nederlandse taal is juist, maar niet omdat ik Nederland niet leuk vind, je stelt me zelfs teleur met die vraag. Ik hoef toch niet bij elk incident mijn loyaliteit aan Nederland te bewijzen? Ik beschouw mezelf als onderdeel van de samenleving. Ik wil niet het gevoel hebben dat ik om voor de hand liggende dingen vraag, of dat ik mijn loyaliteit bewijs wanneer dit niet vereist is.
Nederland is iets van mij geworden, het is een echt onderdeel geworden, geen secundair onderdeel. Ik zal niet aarzelen om haar zo nodig naar mijn beste vermogen te verdedigen.
Stel: Ik hou van sport, voetbal, als Ajax tegen Barcelona speelt, hoef ik Ajax niet aan te moedigen, alleen maar om mijn loyaliteit aan Nederland te bewijzen toch? Als Nederlander heb ik toch ook het recht om Messi aan te moedigen? Ik kan me voorstellen dat een aanhanger van Feijenoord ook voor Barcelona zal zijn. Iets vanzelfsprekends toch?
Ik adem hier in mijn land vrijheid en bekritiseer in die vrijheid de dictatuur van mijn andere land. Laten we het zo zien: ik heb mijn eerste kind niet gekozen, dat was een goddelijke keuze zonder mijn wil. Maar mijn tweede kind koos ik wel zelf. Bij de geboorte van het nieuwe leven was dat Nederland. Met mijn volledige instemming en tussen al mijn beschikbare opties.
Duidelijk?
