In het Dagblad van het Noorden wordt biologische landbouw ‘ goedbedoeld misdadig ’ genoemd. Voor Ruud Hendriks reden in de pen te klimmen voor onderstaande opinie. Hendriks is Practor Kringlooplandbouw bij Aeres MBO en docent bodemvruchtbaarheid bij Aeres Warmonderhof.
Hij ontrafelt drie mythes van de biologische landbouw. Zijn artikel verscheen eerder in DvhN, met toestemming van Hendriks nemen wij het over.
Door Ruud Hendriks
Biologische landbouw krijgt van Brussel de wind in de rug. Dat roept nogal wat tegenwind op. Het werd wel heel bont toen Piet van den Berg de biologische landbouw in zijn opiniestuk ‘een goedbedoelde misdaad tegen de menselijkheid’ noemde. Te grote woorden die bijstelling vragen. Daarom: drie mythes over biologisch ontrafeld.
Klopt en klopt niet
‘De biologische productie per hectare is minder’, schreef Van den Berg. Dat klopt en klopt niet. De opbrengst in Nederland voor biologische akkerbouw is in kilo’s uitgedrukt gemiddeld 20 procent minder. Uit onderzoek blijkt echter dat hogere opbrengst via de reguliere akkerbouw leidt tot lagere gehaltes voedingsstoffen. De gehaltes zijn zo gedaald dat het advies voor groente en fruit van 250 naar 400 gram per dag is opgetrokken.
Kijken naar kilo’s is dus te simpel. De wereld heeft geen gebrek aan calorieën maar gebrek aan volwaardige voeding.
Glasheldere getallen? Nee
Voor melkvee maakte Van den Berg de vergelijking dat de familie Van Tilburg 1,14 GVE (GrootVeeEenheid) per hectare heeft en de gangbare veehouderij 2,5 GVE per hectare. Glasheldere getallen? Nee.
Die 1,14 GVE betreft een bedrijf dat ook akkerbouw heeft, dus niet alle grond is voor de koeien bestemd. Die 2,5 GVE betreft een puur veehouderijbedrijf dat dit aantal bereikt omdat er krachtvoer uit het buitenland komt. Die hectares moet je ook toerekenen aan de koeien hier.
Buitenlandse voeroppervlakte wel meerekenen
Nederland heeft 1,2 miljoen hectare landbouwgrond voor melkvee. We hebben daarnaast nog 5 miljoen(!) hectare in het buitenland liggen, grotendeels voor veevoer. De buitenlandse voeroppervlakte moet je wel meerekenen als je gemiddeldes hier uitrekent.
Gangbare melkveebedrijven die als volledig grondgebonden gelden, hebben maximaal ook maar 1,5 GVE per hectare, dat betreft 10 procent van de melkveehouderij. Met derogatie (een door de EU toegestane afwijking van de vastgestelde norm) is dat tot 2,0 GVE/ha op te rekken, nog eens 20 procent. De overige 70 procent zit daar dus boven, gebruikt veel buitenlands voer en produceert daarom zo ‘efficiënt’.
Belangrijk? Valt reuze tegen
‘Biologisch kan de wereld niet voeden’, stelde Van den Berg ook. We denken graag dat Nederland belangrijk is voor de wereldvoedselvoorziening, maar dat valt reuze tegen. Onze export betreft maar 3 procent van de mondiale voedselmarkt. Als we blijven eten zoals we nu doen, met in Europa rond 50 gram dierlijk eiwit per dag, dan kunnen biologische noch gangbare landbouw de wereld voeden.
Ons huidige voedingspatroon is met zoveel wereldbewoners onhoudbaar. ‘Wageningen’ gaat inmiddels uit van een halvering van de consumptie dierlijk eiwit in Europa in de komende jaren. Hun toekomstvisie is nu: ‘Produceren op basis van draagkracht van het ecosysteem en daar de consumptie op afstemmen.’
Dik 30 procent gaat verloren
Er gaat dik 30 procent van alle voedsel op de wereld verloren, een veelvoud van de 3 procent die onze export bijdraagt. Het heeft meer nut om de aandacht daar op te richten dan op meer en nog meer produceren.
Het produceren van ‘veel voor weinig’ gaat ten koste van de bodem en biodiversiteit en daardoor van de weerbaarheid. Het landbouw- en voedselsysteem holt zichzelf van binnen uit. Kunstmest is er nu nog, maar het is een kwestie van enige decennia. Dan is die op, zijn de mijnen leeg. Dat gaat onze jeugd meemaken.
Een eindig systeem
Daarmee is gangbare landbouw zoals we die nu kennen een eindig systeem en zal kringlooplandbouw het over móeten nemen. Biologisch én gangbaar hebben beide nog de slag naar kringlooplandbouw te maken. De maatschappij is daarbij vooral aan zet, die moet alle afvalstromen regionaal herbruikbaar maken.
Tot slot de stelling: ‘Biologisch is te duur.’ Voor biologisch betaal je meer, dat klopt, maar de maatschappelijke kosten liggen bewezen lager. Dat wordt in de prijs van niet-biologische producten niet doorberekend, wat die prijs kunstmatig laag houdt.
De gangbare landbouw veroorzaakt jaarlijks 5 á 20 miljard maatschappelijke kosten, afhankelijk van welk onderzoek je neemt. Dat is 300 tot 1.200 euro per persoon per jaar. Geld dat je ook aan de bio-meerprijs uit zou kunnen geven!
Tien keer zo duur? Kolder
De bewering ‘biologisch is tien keer zo duur’, die zichzelf blijft herhalen, is echt totale kolder. De prijs in de supermarkt is nu 30 procent hoger (berekend door het Duitse marktonderzoeksinstituut GfK). Voor die meerprijs krijg je biodiversiteit, mooier landschap, koeien in de wei, meer weidevogels, hogere voedingswaarde, meer smaak, minder gif en kunstmest. Eet smakelijk.
