Jong volk om me heen heeft vaak geen idee van vasten, dergelijke vervlogen rituelen en bijbehorende relieken en symboliek kennen ze vooral van netflix; daar waar de fantasie z’n gang mag gaan. Ik zou het ze als volgt proberen uit te leggen: Vasten is een menselijk ritueel van alle tijden die in alle religies voorkomt. Bezinnen, je lichaam reinigen om dichter bij een god te komen. Onthouding van bepaald eten, drinken of sex om je geest te scherpen of gewoon omdat het bij de overtuiging past van de religie die je per ongeluk aanhangt. Meestal is dat per ongeluk en wanneer je vrijer bent dan de opgedrongen dogma’s dan heb je mazzel. Dat het een cultus is ontstaan uit onze dolende zoektocht naar zingeving, vaak met angst ingeboezemd. Vasten kan ook vrij van religie zijn en op je lichaam, gezondheid en zuivering van je geest gebaseerd zijn; dat is zelfs hip en bere-gezond.
Dat moet het zo’n beetje zijn.
Meestal vind ik zulke menselijkheid mooi, symboliek en rituelen die uiteenlopen en toch dezelfde bron hebben, door onze zelf-benoemde superieure bewustzijn ontstaan. We bedenken wat…
Het is ook vaak niet mooi, zal ik erbij vertellen; devotie, indoctrinatie, macht, exclusiviteit, het zijn slechts een paar van de dubieuze bijverschijnselen.
Toen ik gedoopt werd in de Luttenbergse Rooms-katholieke kerk schijn ik de doopvont bevuild te hebben met gal en melk. De vlokken dreven in het gewijde water en de pastoor vloekte in z’n kop. De heilige Sint Cornelius kerk had er een schaap bij met de naam Adrianus Johannes Antonius. Je zou de oprisping kunnen zien als een voorbode wanneer je wat gelovig bent. Of nee, dat is bijgeloof en dat mag niet.
Ik ben zelf niet van de godsdienstige rituelen. Sinds ik al jong vernam waar de kreet ‘gooi mar achter de heage’ vandaan kwam donderde de poppenkast in mijn ogen in elkaar als een griezelig spookhuis.
Kinderen die ontzielen voordat ze
het sacrament van inwijding zijn ondergaan, dopen dus, mochten niet op het gezellige roomse veldje liggen maar werden achter de heg weggestopt. Geen lidmaatschap van een club kan desastreuze gevolgen hebben, ook al weet het zieltje na de overgang vast al dat al die menselijke bullshit niet telt. Het was de zoveelste bevestiging die ik als kind kreeg en mijn verbazing werd alleen maar groter naarmate m’n naïviteit als door een biecht verdween. Het plechtige geschuifel in zo’n grote pocherige kerk met kuchende onderdanen vol gewichtige, kille rituelen aangevoerd door een Pipo in een jurk werd voor mij steeds vermakelijker. Een verhevene die de waarheid predikt in naam van een god op een podium vol bling-bling was me een stap te ver maar stond vaak garant voor een schitterende show vol bravoure en potsierlijkheid.
Ieder z’n eigen…
Onze hond heeft ook rituelen, hij graaft onnozel in z’n mand zoals z’n voorouders deden in het zand en rent vervolgens als een hondsdolle z’n staart achterna om daarna jaloersmakend te gaan liggen maffen. Misschien doet ie dat om in de hondenhemel te komen, aan z’n geronk te horen lukt hem dat aardig.
Leven en laten leven roepen we vaak maar we hebben nog een lange weg te gaan. Mensen zouden mogen kiezen op rijpe leeftijd en het onderscheid tussen geloof en bijgeloof moet uit onze hoofden worden geschrapt. Leed toebrengen aan mensen, jezelf of andere dieren om je religie te belijden en dichter bij je god te komen is een weg die ik niet wil bewandelen. ‘Ieder z’n eigen’ gaat dus niet echt op in deze want je ontneemt iets of iemand z’n eigen.
Of de cultus werkt blijft ondanks de bombarie ongewis, het celibaat werkt bijvoorbeeld niet; het is geen ritueel maar met vasten heeft het alles te maken. Chronisch vasten zelfs, volgens mij is dat slechts haalbaar wanneer de man een eunuch wordt. Ik vrees echter dat men daar de ballen niet voor heeft, die heeft men overigens wel om een ander te besnijden.
Ik weet nog dat een stel Rooms-katholieke ooms, op papier, afgaven op Jomanda, een rijzende paranormale ster. Dat was lachwekkende poespas en abracadabra van een zweefkees in een blauwe jurk, met dat ingestraalde water. Ze zou er wel in gepist hebben! Een schik dat ze hadden. Dezelfde schik had ik ook weleens wanneer ik de plaatselijke dorpspaus in zijn wufte gewaad achter het altaar zag staan zwiepen met een wc-borstel vol weiwater terwijl mijn ooms in hun zondagse goed deftig in de Spartaanse banken zaten te knikken.
De symboliek en de bijbehorende riten om religie cachet te geven zijn een logisch gevolg van ons bewustzijn. Wat niet wegneemt dat ander leven geen bewustzijn heeft, die opvatting is te hooghartig voor woorden want dan spelen we voor god; kun je nagaan hoe snel er eentje te maken is.
Vasten doe ik niet maar rituelen heb ik wel. Voor mij is platen draaien bijvoorbeeld een ritueel. De pick-up de kerk, de huiskamer de resonerende hemel, de muziek het woord, de luidsprekers kansels, de hoes de bijbel en de naald de pastoor, maar dan zonder ruis want stof blaas ik subiet weg.
Koffie zetten is er ook eentje, mijn oude Mocca-master is een relikwie van gezelligheid. De details omtrent vers gemalen bonen, de geur die welkom roept en de smaak die moi zegt zal ik laten. Het is een vredig ritueel waar ik geen kind mee lastig hoef te vallen, ook hoef ik mijn hond niet te besnijden of een buurvrouw te offeren; ik val er hooguit visite mee lastig die liever thee wil. Maar goed, die komen net zo goed voor de gezelligheid.
Ik vaste vaste niet, zeg ik mar vaste. Mar as ie ‘t wè doe’t da’ red oe d’r met.
