Door de toeslagenaffaire staan overheden onder druk. Doen ze hun openbare werk eigenlijk wel goed? Landelijk blijkt bijvoorbeeld dat ministeries de wet overtreden als ze gevraagd wordt openbaar te zijn. Volgens Hans de Kort kan de gemeente Raalte ook wel in het rijtje van overheden staan waar ze het niet zo nauw nemen met de openbaarheid
Door Hans de Kort
Dat geheimhouding binnen het Raalter politieke bestuur structureel is, heb ik persoonlijk bij herhaling ervaren. Het college beweert weliswaar te pas en te onpas openbaarheid als een groot goed te beschouwen, maar dat is lariekoek. Dit manifesteert zich telkens als burgers, met een beroep op de Wet Openbaarheid van Bestuur (WOB), stukken opvragen die voor de beoordeling van een bepaalde kwestie onontbeerlijk zijn. De laatste keer dat mij dit overkwam, ging het om de stortgataffaire rond De Zegge VII, die ons burgers meer dan 600.000 euro kostte. Ik kreeg de benodigde documenten pas, na tussenkomst van de rechter.
Tijdens een commissievergadering waarop dat onderwerp geagendeerd was vroeg ik de voorzitter, de heer Martijn Dadema, welk ander belang groter was dan het belang van openbaarheid. “Het belang van de gemeente” antwoordde hij… Zonder uitzondering slikten alle commissieleden onderdanig deze prietpraat van hun voorzitter.
Den Daas
Raadslid Egbert den Daas was niet aanwezig, hij zou het niet hebben geaccepteerd, ben ik zeker. Den Daas is trouwens nu zelf ook slachtoffer geworden van de gesloten bestuurscultuur, toen hij informatie vroeg over ontwikkelingen van bouwplannen op het terrein van een voormalig hoveniersbedrijf. De plannen zouden nog vertrouwelijk zijn. Of Den Daas (citaat) “deze inlichtingen nodig heeft voor de uitoefening van uw controlerende taak”, wilde Dadema weten. In Den Haag heet dat inmiddels de Rutte-doctrine, dat Rutte wel bepaalt welke informatie voor de Kamer zinvol is.
Het is te gek voor woorden dat een burgemeester, zoals Dadema hier, wil uitmaken welke stukken een raadslid krijgt voor het uitoefenen van diens controlerende taak. Niét Dadema, maar de Wet Openbaarheid van Bestuur bepaalt dit en daarvoor zijn criteria in die wet opgenomen. Heel eenvoudige en duidelijke criteria, waarmee niet gesold mag worden, zoals dat al vele malen in Raalte wél gebeurde. Adviezen van ambtenaren die van invloed zijn (geweest) op bestuurlijke beslissingen, zijn openbaar zodra die beslissingen openbaar zijn.
Ik ben zelf ambtenaar geweest en mijn adviezen waren gewoon onderdeel van de raadsstukken. En als je niet wilt dat een advies is te herleiden naar de schrijver ervan, kun je dat voorkomen door de naam van die persoon (en eventueel diens functie) te anonimiseren. Maar niet méér dan dat!
Uit de antwoorden die raadslid Den Daas tot nu toe kreeg, blijkt dat de stukken pas openbaar worden wanneer alles al in kannen en kruiken is – en er dus al allerlei toezeggingen zijn gedaan die zonder enorm gezichtsverlies bijna niet meer terug te draaien zijn. Tot welk resultaat zulk bestuurlijk gekonkel vaak leidt, zoals bij de vergunningverlening van het clubgebouw van de Tennisvereniging Heino, kunnen we dan lezen in de media. Niets dan ellende, voor alle betrokkenen.
Wagenmans
Wat het onder de pet houden van essentiële informatie betreft, doet Dadema in mijn ogen in geen enkel opzicht onder voor Mark Rutte. Wat me nog het meest ontgoochelt, is dat de overige raadsleden er het zwijgen toe doen. Van de coalitiepartijen begrijp ik het nog wel een beetje. Die krijgen waarschijnlijk voldoende informatie van hun wethouders. Dat zagen we wel bij de stortgataffaire op De Zegge VII, toen wethouder Wagenmans moest toegeven dat hij wél zijn fractievoorzitter Jan Schokker, maar geen andere raadsleden had geïnformeerd over een dubieuze kwestie. Voor de zwijgzaamheid van de oppositiepartijen heb ik echter geen enkel begrip.
Extern adviseur
Dat Dadema een externe adviseur wil inschakelen, toont een merkwaardig gebrek aan kennis van de WOB, bij hem en zijn juridische ambtenaren. Merkwaardig, want zo moeilijk is die wet niet. Behalve natuurlijk wanneer je hem op een listige manier wilt proberen te ontduiken.
Overigens heeft Dadema nog niet zo lang geleden geprobeerd de gemeenteraad een Protocol Geheimhouding en Beslotenheid (dat op essentiële punten strijdig was met de WOB) door de keel te drukken. De gemeenteraad bleek dit niet eens te hebben gemerkt, maar gelukkig heeft een oplettende inwoner weten te bereiken dat die fouten uit dat protocol werden verwijderd. Het bleek nog een heel karwei.
